İSHAL
NEDİR:
Dünya
Sağlık Örgütü, bir günde üç defadan fazla sulu dışkılamayı
ishal olarak tanımlamaktadır. Anne sütüyle beslenen bebeklerde
ise her zamankinden daha sık ve sulu dışkılamayı ishal olarak
kabul edilmektedir. Yalnızca sık dışkılama, kıvam bozuk değilse
ishal sayılmaz. İshalde (diyare), bağırsak hareketlerinin
artması, su ve mineral emiliminin azalması sonucu günlük dışkı
sayısı artar veya dışkı kıvamı bozularak yumuşak, sulu bir
görünüm alır. Çocukluk çağında ishal yaz aylarında daha sık
görülür ve genellikle mide ve barsakları etkileyen enfeksiyöz
ajanlar (mikroplar) ile meydana gelir. Enfeksiyöz ajanlar insandan
insana el-ağız yoluyla bulaştığı gibi, temiz olmayan su ve
gıdanın ağız yoluyla alınmasıyla da bulaşır.
İSHALİN
BELİRTİLERİ NELERDİR:
Sulu
dışkılama,
Acil
dışkılama isteği ve dışkılamayı tutamama,
Sık
dışkılama,
Susuzluk,
Bulantı
ve kusma,
Ateş
yükselmesi,
Halsizlik,
Karın
bölgesinde ağrı ve gaz, ishalin genel belirtileridir.
İSHALDE
NELER YAPMALIYIZ:
Sıvı
kaybını karşılamak için su ve sulu içecekler verilmelidir. Bu
içecekler kusmaya neden olmaması için yavaş yavaş, yudum yudum
verilmelidir.
Anne
sütünden başka besin almayan bebekler, daha fazla emzirilmelidir;
ek besin almaya başlamış en az 6 aydan büyük bebeklerde ise
yoğurt, ayran, yağsız et, pirinç, haşlanmış patates, ekmek,
şeftali, muz gibi besinler verilmelidir.
Mümkün
olduğunca ağızdan beslenmeye devam edilmelidir. Öğün miktarı
azaltılarak sayısı arttırılmalıdır.
Çocuğun
ateşi mutlaka ölçülmeli, ateş varsa kontrol altına alınmalıdır.
İSHALDE
NELER YAPMAMALIYIZ:
Çocuğun
susuz kalacağından korkup hızla birşeyler içirmeye çalışmak
doğru değildir. Birden çok miktarda sıvı içirilirse kusmayı
arttırabilir. Sıvı içilmelidir ama bunun yavaş yavaş, yudum
yudum olması gerekmektedir.
İshal
sırasında yağlı besinler, çay, meyve suyu, kola gibi çok şeker
içeren içeceklerden sakınılmalıdır. Bu besinler ishali ve sıvı
kaybını daha da arttırır.
Çocukluk
çağında görülen ishal vakalarının büyük çoğunluğu
virüslere bağlıdır ve 3-6 gün içinde kendiliğinden düzelir.
Antibiyotikler virüsleri öldürmediğinden ishal vakalarının
çoğunda antibiyotik kullanmaya ihtiyaç yoktur. İçinde kan ve
mukus olan, yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısı ile giden
ishal vakalarında antibiyotik gerekebilir. Doktor vermeden
antibiyotik kullanılmamalıdır.
Genel
olarak ishalli çocuklara herhangi bir ishal kesici ilacın
verilmesine gerek yoktur. Bu ilaçların ishalin kesilmesine katkısı
olmadığı gibi, bazen ciddi zararlara yol açabilmektedir.
ÇOCUĞUNUZU
İSHALDEN NASIL KORUYABİLİRSİNİZ:
-İlk
6 ay sadece anne sütü verin .(Biberonla beslenme ve ilk 6 ay anne
sütü dışında besinler alma, ishalli hastalıklara yakalanma
ihtimalini arttırır.)
-Dışarıda
yiyecek bulundurmayın.
Yiyecekleri
ağzı kapalı bir şekilde buzdolabında saklayın.
-Temizliğinden
emin olmadığınız yiyecek ve içeçekleri asla vermeyin.
-
El hijyenine dikkat edin, çocuklarınızın da ellerini hijyenik bir
şekilde yıkamasını sağlayın.Özellikle yemekten önce ve sonra
hem kendi ellerinizi hem de çocuğunuzun ellerini iyice yıkayın.,
-Bebeklerin
bezlerini değiştirdikten sonra ellerinizi mutlaka yıkayın.
-
Süt ve süt ürünlerini tüketirken çok daha dikkatli davranın.
Üretim ve son kullanma tarihleri ile saklama koşullarına bakın.
-Temizliğinden
emin olmadığınız tuvaletleri kullanmayın.
-Güneşte
beklemiş, açıkta satılan ve son kullanma tarihi geçmiş
yiyecekleri kesinlikle tüketmeyin.
-Dışarda
yemek yenecekse, pişirilme ortamının hijyenine güvenilen ortamlar
tercih edin.
-Güvenliğinden
ve temizliğinden emin olmadığınız hiçbir suyu içmeyin.
-
Doktorunuz tarafından önerilen çocuk aşılarını zamanında
yaptırın.
NE
ZAMAN DOKTORA BAŞVURMALIYIZ:
-Bebeğiniz
6 ayın altında ise
-İshal
3 günden daha uzun sürmüş ise
-Bebeğiniz
sürekli kusuyor, ağızdan herhangi bir şey almıyorsa.
-Dışkıda
kan ve sümüksü görünüm varsa
-İshalle
birlikte ateş ve kusma varsa
-Sıvı
kaybı bulguları varsa; idrar yapamıyorsa, ağladığında göz
yaşı yoksa, bıngıldağı ve göz küreleri çökük ise, karın
derisi çekilip bırakıldığında yerine yavaş dönüyorsa vakit
kaybetmeden doktora başvurunuz.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Uzm.
Dr. Betül Dünya